Jedną z pierwszych trudnych konsekwencji napadów paniki jest lęk przed wychodzeniem. Dom staje się ostoją – a świat na zewnątrz zagrożeniem. Problemem mogą być nawet schody, po których nie czujemy się na siłach wrócić do domu – a to znów wzmaga lęk. Jeśli nie podejmie się walki o wychodzenie człowiek może na wiele lat zostać unieruchomiony w domu. Aby przełamać ten lęk, pierwszą konieczną rzeczą jest zrozumienie objawów będących typową reakcją lękową pojawiącą się u zdrowych ludzi w sytuacji zagrożenia. Ponieważ nie ma zagrożenia, nasz umysł próbuje się uchwycić czegokolwiek, żeby racjonalnie uzasadnić lęk. Tak powstaje lęk, że mamy zawał i cała reszta fobii przy nerwicy. Drugim krokiem jest podjęcie spokojnych prób wychodzenia i bardzo powolne poszerzanie zasięgu swojego „bezpiecznego obszaru”. Niestety, jak w nauce chodzenia, trzeba od początku oswoić wpierw drogę do najbliższego sklepu, następnie każdą ulicę naszego osiedla, potem następnego osiedla, a z czasem miasta, potem innego miasta, aż do województwa i kraju. Ostatnim, najtrudniejszym często krokiem, jest zagranica. To post o mojej drodze poszerzania obszaru bezpieczeństwa.

Po pierwszych atakach paniki przez okres 3 miesięcy nie wychodziłam z domu. Moja mama w całej swojej bezradności uważała, że skoro to problem w psychice powinnam po prostu „wziąć się w garść”. W domu było sporo krzyku, zmuszania mnie do jedzenia i do wychodzenia. To był trudny czas, ale to właśnie ten krzyk sprawił, że zaczęłam o wychodzenie walczyć. Przez okres 3 lat opanowałam jako tako jeżdżenie do Centrum, ale już pokonanie Wisły powodowało silny lęk. Przez okres 8 lat nie wyjechałam nigdzie dalej w Polskę na wakacje. Bardzo powoli zaczęłam poszerzać granice – wpierw uczelnia. Próbowałam jechać, chwytał lęk, więc wracałam. Czasami po prostu szukałam ustronnego miejsca i siadałam. Najważniejsze było dla mnie, żeby usiąść, bo kiedy przychodził atak, robiło mi się słabo. Zazwyczaj po jakimś czasie przechodziło. Unikałam wtedy ludzi, bo gdyby ktoś do mnie podszedł i spytał, czy wszystko ok., mój lęk by się nasilił „chyba naprawdę ze mną coś nie tak, skoro widać, że źle się czuję”.

Następnego dnia historia się powtarzała. Chociaż każde wyjście kosztowało mnie bardzo dużo, walczyłam o to, żeby wychodzić. Nosiłam przy sobie torebki, aby w razie silnych nudności móc wymiotować. Chodziłam tylko na ćwiczenia (na studiach), podczas których próbowałam opanować nudności i lęk. Nie chodziłam na wykłady, nie spotykałam się z ludźmi i nie odwiedzałam sklepów, ani kin, bibliotek, ani teatrów przez dobrych kilka lat. Podczas każdej przerwy szukałam cichego i spokojnego miejsca, aby odpocząć.

Bardzo powoli poszerzałam granice – a to mała wycieczka pod Warszawę, na kilka godzin. Czasem trzeba było od razu wracać. Pamiętam pierwsze próby chodzenia po lesie. Wchodzę do lasu, idę pół godziny (oczywiście nie sama) i nagle jakbym znalazła się w windzie. Ciasno, kręci się w głowie, pot i lęk i atak. Szybki powrót. Ale powolutku próbowałam. Przez pierwsze lata nie wyjeżdżałam nigdzie na wakacje. Po kilku latach pierwsze wakacje spędzałam na Mazowszu, które nigdy mnie nie interesowało, bo przecież zawsze było szkoda czasu, żeby jechać tak blisko. Okazało się, że nawet tak blisko jest wiele pięknych miejsc, które cieszyły moje serce. Chłonęłam wszystko – skanseny, ścieżki rowerowe, nawet jezioro – które chociaż było na Mazowszu było na tyle czyste, że mogłam się w nim wykąpać. Kupiłam sobie mały atlas roślin i rozpoznawałam je, chociaż nigdy wcześniej mnie to nie interesowało. Będąc na łonie przyrody czułam się jak niewidomy, który zaczyna widzieć, więc cieszyłam się tym, mimo że to było tak blisko mojego miasta. Cieszyłam się każdą rzeczą, którą mogłam zwiedzić, zgłodniała po tych kilku latach. Gdzieś w sercu był żal, w końcu znajomi wracają ze zdjęciami z Himalajów, Grecji, Stanów, a ja? Z lasów Mazowsza…Ale jednak byłam tam, a nie w domu, tam, a nie w pokoju…

Pierwsze 2 sylwestry spędziłam z chłopakiem w moim pokoju. Trzeci w jego domu pod Warszawą. Na czwarty wyjechaliśmy 80 km od Warszawy.

Pamiętam, że moim marzeniem życiowym stał się powrót w góry, polskie góry. Wyobrażałam sobie ten moment, kiedy stanę na górze i będę dziękować, że mogę na niej stać. Chociaż przez pierwsze lata wydawało mi się to nieosiągalne. Taki czas nadszedł po 8 latach. Wróciłam w góry. Stanęłam na górze. Radość była wielka, choć nie aż taka, jak sądziłam, że będzie. Stojąc bowiem na tej górze, myślałam „ale wciąż nie mogę pojechać za granicę”.

Za granicę pojechałam pierwszy raz w tym roku, po 12 latach – na kilka dni na drugą stronę Tatr – na Słowację, godzinę drogi od Zakopanego. Ta godzina drogi dawała mi poczucie, że jestem blisko kraju, blisko mojej strefy bezpieczeństwa i mogę szybko do niej wrócić. Potem w dwa dni przejechaliśmy przez Słowację i dwa dni byliśmy w Wiedniu. Zagranica była trudna – wystarczyło ją przekroczyć, a napięcie w ciele wzrastało. I w żołądku. Z każdym dniem organizm był coraz bardziej zmęczony. Pojawił się brak apetytu, problemy ze snem. Ale wiedziałam, że mogę w każdej chwili wrócić. Były momenty smutne, bo w końcu jestem w hotelu w Wiedniu i nie mogę się tym cieszyć, nie mogę cieszyć się smakiem potraw i miejscem. Ale z drugiej strony wytrzymuję, nie mam biegunki i jednak jestem w stanie coś zjeść. A przede wszystkim wytrzymałam 7 dni za granicą!! Każdy krok przybliża mnie do świata.

W problemach ze snem za granicą bardzo mi pomogła medytacja wyciszenia. Brałam krzesło i po ciemku siadałam przed oknem pozwalając całemu ciału się wyciszyć. Po pół godzinie takiego siedzenia kładałam się do łóżka i zasypiałam. To narzędzie dawało mi też pewne poczucie bezpieczeństwa – wiedziałam, że jest coś, co mogę zrobić, jeśli znów nie będę mogła zasnąć. Nie bałam się dzięki temu tego i miałam większe poczucie wpływu na swoją sytuację, dzięki czemu unikałam nakręcania lęku przez lęk przed lękiem.

Powrót do Polski i wielka ulga. Żołądek przechodzi jak ręką odjął. To smutne – bo widzę, że ograniczenie siedzi tylko w mojej głowie. To radosne – bo jednak się udało i nie miałam ataku wyrostka, czego bałam się cały wyjazd. Uczę się doceniać każdą, nawet małą radość – ta nauka jest drogą do szczęścia dla każdego z nas i przynosi owoce. I znów smutek – miałam w końcu nadzieję, że jednak będzie już lepiej, że mój stan jest lepszy, że będę się mniej bała. Ale też trochę radości – jednak dałam radę, nie wróciłam, a objawy nie były najgorsze z możliwych. I teraz tylko znaleźć równowagę w tym. Więc próbuję pracować z moimi myślami – kurczę udało się, mam jednak nogi i ręce :), ale cholera, nawet nie mogę pojechać do Grecji, albo do Szwecji :(, jednak się udało i byłam tam :), cholera chciałabym dalej, to było nic :(– i tak dalej.

Piszę to, żeby pokazać Wam, że wychodzenie z lęku jest ciągłym borykaniem się – zresztą samo życie jest borykaniem się. Co najważniejsze, nasze borykanie się przynosi owoce, ZAWSZE przynosi owoce, chociaż nie zawsze widać je od razu.

Dzisiaj cała Polska jest już przeze mnie zaakceptowana – mogę pojechać sama w każdy jej zakątek, a nawet przenocować sama na jej drugim końcu (to byłoby trochę trudne, ale jednak możliwe). Dzisiaj chodzę do teatrów, kin, hipermarketów i bibliotek. Nie ma miejsca, do którego bym nie weszła. Zdarza się, że na takie miejsca, zwłaszcza na sklepy, reaguje jeszcze mój brzuch. Przyzwyczaiłam się do tego, że czasem muszę gnać do toalety, a potem wrócić i dalej robić zakupy. Cena, jaką jest ganianie do toalety jest warta tego, aby kupić sobie piękną sukienkę lub bluzkę i mieć poczucie, że można, jak normalny człowiek pójść i zrobić zakupy.

Nie muszę także siadać przy drzwiach, a także mogę siedzieć w samym środku tłumu, choć przez pierwsze lata nie było to możliwe.

Jest jeszcze jedna ciekawa rzecz. Przed nerwicą miałam silną klaustrofobię – nie mogłam jeździć windą. Po kilku latach terapii, kiedy też zmniejszyły się lęki, zauważyłam, że nie boję się windy i zaczęłam się czuć w niej swobodniej, jak nigdy, nawet przed nerwicą (chociaż nadal nie lubię jeździć sama). Oczywiście nie jest tak zawsze. Kiedy jestem bardziej zmęczona, a winda skrzypi, trzeszczy, albo pracuje jakoś inaczej, lęk gdzieś się tli. Ale to zupełnie nie to, co kiedyś. Dotyczy to także metra – zdarza się, że metro zatrzyma się między stacjami i chociaż robi mi się trochę cieplej, może mnie to bardziej nawet nie poruszyć. Wierzę, że kwestia klaustrofobii może mieć silny związek z emocjami.

W tym wszystkim jedno jest bardzo istotne – trzeba walczyć o wychodzenie. Zupełne wycofanie z tej walki może nas uczynić niepełnosprawnymi pełnosprawnymi do końca życia. Dobrze stwarzać sobie pewne bezpieczniki w trakcie wychodzenia – mogę w końcu usiąść na schodach, otworzyć okno na klatce schodowej, usiąść na trawie, zatrzymać się. Ale ważne jest żeby walczyć o wychodzenie, mimo dyskomfortu.

Zależy mi także, żebyście zobaczyli, że wychodzenie z lęku to proces, który wymaga pewnych poświęceń i nikt z nas nie zrobi tego bez nich. Wiem, że niektórzy mogą mieć błędne wrażenie, że ja już zupełnie nie muszę walczyć, że mnie to już nie dotyczy. Czasem będę pisać o niektórych aspektach mojego życia, żebyście rozwiali to złudne wrażenie, ale też mogli zobaczyć pozytywne efekty tego cierpienia.