W ostatnim poście pisałam o bioenergetyce Alexandra Lowena. Tym razem także odniosę się do pracy z ciałem na bazie doświadczeń Lowena, ale nawiążę do zestawu ćwiczeń przygotowanego przez Davida Berceli w książce Zaufaj ciału. Wpierw kilka słów o autorze. David Berceli jest jednym z nielicznych międzynarodowych ekspertów, którzy pomagają osobom cierpiącym na zespół stresu pourazowego (PTSD z ang. post traumatic stress disorders). PTSD jest fizycznym, psychicznym lub emocjonalnym zaburzeniem lękowym, które poprzedzone było wystąpieniem trudnego lub przytłaczającego wydarzenia. Przez ostatnie 22 lata Berceli pracował w wielu krajach, w tym z żołnierzami wracającymi z misji zagranicznych. Jest autorem zestawu ćwiczeń fizycznych TRE (z ang. Trauma releasing exercises) wywodzących się z bioenergetyki Lowena. Chociaż pierwotnie ćwiczenia te miały służyć osobom z PTSD, ze względu na mechanizm leczenia charakterystyczny dla wszystkich stanów pobudzenia nerwowego, TRE świetnie nadają się do pracy z osobami przeżywającymi duży stres oraz z nerwicami.

Nasze ciało potrafi sobie pomóc samo, jeśli mu nie przeszkodzimy

W wyniku silnego stresu nasze ciało wchodzi w stan alarmowy poprzez napięcie mięśni i zmobilizowanie się do działania. Jednocześnie zwija się w kształt kulisty i chroni okolice podbrzusza przed urazem, a w konsekwencji nawet przed śmiercią. Kiedy traumatyczne wydarzenie ustępuje, ciało poprzez mimowolne drżenia mięśni, powoli powraca do stanu regeneracji. To właśnie to drżenie jest bazą naturalnego mechanizmu rozładowywania głębokich napięć w mięśniach i jednocześnie sygnałem dla organizmu, że niebezpieczeństwo już minęło i możemy się zrelaksować.

Niestety w procesie ewolucji stłumiliśmy ten mechanizm. Przykładowo, gdy się denerwujemy lub jesteśmy podekscytowani, celowo powstrzymujemy drżenie ciała, aby nie okazać się osobą słabą i lękliwą. Powodujemy tym samym konflikt między umysłem i ciałem. (..) W rezultacie najczęściej dzieje się tak, że ciało musi poradzić sobie z nadmiarem emocji w inny sposób. W efekcie mięśnie napinają się i zaczynają się w nich gromadzić zbyt duże ilości energii. Jeśli nie zostaną one uwolnione, będziemy mieli do czynienia ze stanem przewlekłym. (..) Jeśli mięśnie napinające się podczas traumy nie wyzwolą w krótkim czasie ogromnego ładunku energetycznego, to później trudniej będzie przywrócić im stan relaksacji. (..) Zasadniczym elementem powodzenia w leczeniu traumy jest aktywacja naturalnego mechanizmu uwalniania nagromadzonej energii, który powoduje odprężenie ciała.

Przypomnij sobie sytuację, kiedy w dużych emocjach bądź stresie trzęsły Ci się ręce lub nogi i za wszelką cenę próbowałeś opanować to drżenie.

Jak działają ćwiczenia TRE?

Ćwiczenia są tak skonstruowane, aby sztucznie wywołać w człowieku mechanizm drżenia. Dzięki ich wykonywaniu można rozładować głębokie przewlekłe napięcia mięśniowe powstałe za sprawą ciężkiego szoku czy traumy. Istotą tych ćwiczeń jest wywoływanie drżenia ze środka ciężkości ciała umiejscowionego w miednicy.

Ćwiczenia te są bardzo proste i każdy może je wykonać samodzielnie w domu. Jednakże ze względu na możliwość

uruchomienia silnych emocji, należy być ostrożnym i respektować granice, o których informuje nas nasze ciało i emocje. Najlepiej oczywiście, gdy wykonujemy takie ćwiczenia pod okiem specjalisty, niestety póki co wiem tylko o dwóch osobach w Polsce, które mają odpowiednie uprawnienia do prowadzenia ćwiczeń bioenergetycznych (linki podaję na dole strony).

Jedno z ćwiczeń to znany z bioenergetyki skłon w przód z lekko ugiętymi kolanami (ćwiczenie znane pod nazwą „ugruntowanie”). Kiedy zaczyna się wykonywać to ćwiczenie początkowo jest trudno wprowadzić nogi w stan drżenia, ponieważ są one sztywne. Lowen zawsze zalecał, aby wpierw oprzeć się o ścianę plecami z ugiętymi nogami w kolanach (kąt prosty w kolanach) robiąc tak zwane krzesło. W takim siadzie wytrzymać około 5 minut, a następnie powoli przesuwać się trochę wyżej, tak aby ustąpił ból w nogach, ale wciąż mięśnie były napięte. Takie wprowadzenie często męczy mięśnie nóg do tego stopnia, że potem przy skłonie nogi zaczynają „wibrować”.

Pełen zestaw ćwiczeń znajdziesz w książce Davida Berceli.

Trauma to nasz ludzki los

Lektura tej książki niesamowicie buduje nadzieję. Autor czyni nas odpowiedzialnymi za wyjście z traumy, ale jednocześnie daje konkretne narzędzie do pomocy i wskazuje sens tego cierpienia.

Każdy, kto przeżył traumę, jest odpowiedzialny za uwolnienie się od swojej przeszłości i zapewnienie, że chęć zemsty nie przysłoni jej przyszłości. Tylko bowiem dzięki takiemu działaniu możliwe jest przywrócenie naturalnych biologicznych procesów.

Berceli pokazuje także, że doświadczanie traumy jest naturalną koleją życia – czymś nieuniknionym i wpisanym w ludzki los. Zachęca tym samym do pogodzenia się z takim losem i podejmowaniu prób uporania się z nim także poprzez budowanie na nowo widzenia świata, poglądów i przekonań.

Cały proces rozwoju ludzkiego polega na doświadczaniu wydarzeń traumatycznych oraz odpowiednim do nich trasformowaniu procesu myślowego i stopniowym powrocie do głębszego zrozumienia życia oraz bogatszego i pełniejszego systemu przekonań.

Nasze ciała, jako żywe organizmy, wiedzą, że jesteśmy w stanie doświadczać największych tragedii i wychodzić z nich. To tylko nasze ego chce unikać wybaczenia i dojścia do równowagi psychicznej. Przez to jednak stoimy w miejscu. Psychoterapeuci uważają, że to właśnie nasza niezdolność do wybaczenia i uwolnienia się od dawnego wydarzenia przyczynia się do bólu i tragedii. Mamy niejako podwójnie związane ręce. „Nasza domowa wybaczenia przeszłości czyni nas niewolnikami własnego oporu przeciw naturalnym ewolucyjnym instynktom i przez to wstrzymuje nas przed zrobieniem kroku w przyszłość” – Arendt 2000 (The Portable Hannah Arendt. London, England, Penguin.)

To paradoks, ale im bardziej sobie odpuścimy w życiu, tym lepiej zrozumiemy, że możemy odzyskać kontrolę nad naszą pełną niepewności egzystencją.

Bardzo polecam Wam tę książkę.

Bibliografia: Zaufaj ciału. Ćwiczenia, które uwalniają traumę, stres i emocje (TRE), David Berceli, Wyd. Ośrodek Bioenergetycznej Pracy z Ciałem, Pomocy i Edukacji Psychologicznej, Joanna Olchowik, Koszalin 2011

Ćwiczenia bioenergetyczne można wykonywać pod kierunkiem:

Warszawa: Marzena Barszcz, http://www.psychoterapiaprzezcialo.pl

Koszalin: Joanna Olchowik, Ośrodek Bioenergetycznej Pracy z Ciałem, Pomocy i Edukacji Psychologicznej, http://www.bioenergetykalowena.pl