W Polsce od 1997 roku obowiązuje Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów ICD-10 opracowana przez WHO w 1994 roku. Kategorie diagnostyczne opierają się głównie na kryteriach objawowych.

W ICD-10 wyodrębnia się następujące grupy zaburzeń:

1. Zaburzenia lękowe w postaci fobii

• Agorafobia
• Bez napadów paniki
• Z napadami paniki
• Fobia społeczna
• Specyficzne postacie fobii

2. Inne zaburzenia lękowe

• Zaburzenia z napadami paniki
• Uogólnione zaburzenia lękowe
• Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane

3. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (tradycyjnie zaliczane do nerwic natręctw)

• zaburzenia z przewagą myśli natrętnych (powracające przykre myśli, wyobrażenia lub impulsy do działania)
• zaburzenia z przewagą czynności natrętnych, rytuałów
• zespoły mieszane

4. Reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (pojawiające się w sytuacjach ekstramalnych, po ciężkich przeżyciach)

• ostra reakcja na stres (zaburzenie krótkie, trwające kilka godzin lub dni. Towarzyszą mu silny lęk, oszołomienie, objawy wegetatywne)
• zaburzenia stresowe pourazowe (w DSM-IV znane pod nazwą „zespołu stresu pourazowego”. To opóźniona reakcja na ekstremalne wydarzenie. Najczęściej to wielokrotne ponowne przeżywanie danego wydarzenia we wspomnieniach lub snach.)
• zaburzenia adaptacyjne (w trudnych momentach życia wymagających dostosowania się do nowych warunków, utrzymujące się nie dłużej niż pół roku)

5. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne), wcześniej nazywane histeriami. Najczęściej związane są z utratą integracji między wspomnieniami, poczuciem tożsamości, wrażeniami czuciowymi i kontrolą ruchów ciała.

• amnezja dysocjacyjna (inaczej niepamięć wsteczna – dotycząca trudnych wydarzeń)
• fuga dysocjacyjna (oprócz amnezji dochodzi tu do zaburzeń poczucia tożsamości, często prowadzi do ucieczek poza miejsce zamieszkania)
• osłupienie dysocjacyjne (bezpośrednio po wydarzeniu dochodzi do znacznego lub całkowitego ograniczenia ruchów)
• trans i opętanie (towarzyszy mu utrata poczucia tożsamości)
• dysocjacyjne zaburzenia ruchu (konwersje – ucieczki od trudnych sytuacji poprzez zaburzenia ruchu jak niedowłady lub porażenia)
• drgawki dysocjacyjne (podobne objawy jak przy napadzie padaczkowym)
• dysocjacyjne znieczulenie (znieczulenie lub nadwrażliwość na ból)
• inne zaburzenia dysocjacyjne (zespół Gansera, osobowość mnoga i inne)

6. Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (doznania czucia wewnętrznego bądź zaburzenia czynności narządów wewnętrznych bez współwystępującej przyczyny organicznej)

• zaburzenia somatyzacyjne (różnorodne dolegliwości somatyczne dotyczące różnych narządów – najczęściej układu pokarmowego i płciowego)
• niezróżnicowane zaburzenia somatyczne (mniejsze nasilenie i krótszy czas trwania)
• zaburzenia hipochondryczne
• zaburzenia wegetatywne pod postacią somatyczną (z charakterystycznymi symptomami związanymi z pobudzeniem układu wegetatywnego)
• psychalgie (bóle psychogenne)
• inne zaurzenia (w tym np. szczękościsk, zaburzenia miesiączkowania, połykania)

7. Inne zaburzenia nerwicowe

• neurastenia (zespół nerwicowy charakteryzujący się uczuciem wyczerpania, zmęczenia, osłabienia sprawności umysłowej, zaburzenia snu)
• zespół derealizaci-depersonalizacji (stan, w którym ma się poczucie nierealności, odczucia zmiany postrzegania zmysłowego – np. inaczej słychać ludzi, inaczej widać otoczenie.)
• inne

8. Dystymia (kiedyś nazywana nerwicą depresyjną).

Bibliografia:

Aleksandrowicz J.W. Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych: psychopatologia, diagnostyka, leczenie. Kraków, Collegium Medicum 1997 r.

Pużyński S., Wciórka J. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10: opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 1997 r.