W Polsce od 1997 roku obowiązuje Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów ICD-10 opracowana przez WHO w 1994 roku. Kategorie diagnostyczne opierają się głównie na kryteriach objawowych.
W ICD-10 wyodrębnia się następujące grupy zaburzeń:
1. Zaburzenia lękowe w postaci fobii
- Agorafobia
- Bez napadów paniki
- Z napadami paniki
- Fobia społeczna
- Specyficzne postacie fobii
2. Inne zaburzenia lękowe
- Zaburzenia z napadami paniki
- Uogólnione zaburzenia lękowe
- Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane
3. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (tradycyjnie zaliczane do nerwic natręctw)
- zaburzenia z przewagą myśli natrętnych (powracające przykre myśli, wyobrażenia lub impulsy do działania)
- zaburzenia z przewagą czynności natrętnych, rytuałów
- zespoły mieszane
4. Reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (pojawiające się w sytuacjach ekstramalnych, po ciężkich przeżyciach)
- ostra reakcja na stres (zaburzenie krótkie, trwające kilka godzin lub dni. Towarzyszą mu silny lęk, oszołomienie, objawy wegetatywne)
- zaburzenia stresowe pourazowe (w DSM-IV znane pod nazwą „zespołu stresu pourazowego”. To opóźniona reakcja na ekstremalne wydarzenie. Najczęściej to wielokrotne ponowne przeżywanie danego wydarzenia we wspomnieniach lub snach.)
- zaburzenia adaptacyjne (w trudnych momentach życia wymagających dostosowania się do nowych warunków, utrzymujące się nie dłużej niż pół roku)
5. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne), wcześniej nazywane histeriami. Najczęściej związane są z utratą integracji między wspomnieniami, poczuciem tożsamości, wrażeniami czuciowymi i kontrolą ruchów ciała.
- amnezja dysocjacyjna (inaczej niepamięć wsteczna – dotycząca trudnych wydarzeń)
- fuga dysocjacyjna (oprócz amnezji dochodzi tu do zaburzeń poczucia tożsamości, często prowadzi do ucieczek poza miejsce zamieszkania)
- osłupienie dysocjacyjne (bezpośrednio po wydarzeniu dochodzi do znacznego lub całkowitego ograniczenia ruchów)
- trans i opętanie (towarzyszy mu utrata poczucia tożsamości)
- dysocjacyjne zaburzenia ruchu (konwersje – ucieczki od trudnych sytuacji poprzez zaburzenia ruchu jak niedowłady lub porażenia)
- drgawki dysocjacyjne (podobne objawy jak przy napadzie padaczkowym)
- dysocjacyjne znieczulenie (znieczulenie lub nadwrażliwość na ból)
- inne zaburzenia dysocjacyjne (zespół Gansera, osobowość mnoga i inne)
6. Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (doznania czucia wewnętrznego bądź zaburzenia czynności narządów wewnętrznych bez współwystępującej przyczyny organicznej)
- zaburzenia somatyzacyjne (różnorodne dolegliwości somatyczne dotyczące różnych narządów – najczęściej układu pokarmowego i płciowego)
- niezróżnicowane zaburzenia somatyczne (mniejsze nasilenie i krótszy czas trwania)
- zaburzenia hipochondryczne
- zaburzenia wegetatywne pod postacią somatyczną (z charakterystycznymi symptomami związanymi z pobudzeniem układu wegetatywnego)
- psychalgie (bóle psychogenne)
- inne zaurzenia (w tym np. szczękościsk, zaburzenia miesiączkowania, połykania)
7. Inne zaburzenia nerwicowe
- neurastenia (zespół nerwicowy charakteryzujący się uczuciem wyczerpania, zmęczenia, osłabienia sprawności umysłowej, zaburzenia snu)
- zespół derealizaci-depersonalizacji (stan, w którym ma się poczucie nierealności, odczucia zmiany postrzegania zmysłowego – np. inaczej słychać ludzi, inaczej widać otoczenie.)
- inne
8. Dystymia (kiedyś nazywana nerwicą depresyjną).
Bibliografia:
Aleksandrowicz J.W. Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych: psychopatologia, diagnostyka, leczenie. Kraków, Collegium Medicum 1997 r.
Pużyński S., Wciórka J. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10: opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 1997 r.
m-n
/ 15 kwietnia, 2015Do pięciu, chyba najpowszechniejszych, konkretnych zaburzeń nerwicowych, możemy zaliczyć:
– zespół lęku uogólnionego
– zespół lęku napadowego
– zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
– fobię społeczną
– zespół stresu pourazowego